Najstarsza panorama Tatr od strony północnej

Było to w czasach, kiedy pejzaż górski nie stanowił ciekawego tematu dla artystów. Jedynie w tle scen malowanych na ścianach czy sufitach kościołów widnieją zarysy gór. Najstarszy obraz Tatr widziany od strony polskiej można oglądać w drewnianym kościółku w Trybszu.Po cóż było malować góry, skoro nikt się nimi nie zachwycał? Dopiero na dobre w XVIII w. „odkryto” Alpy, a nieco później Karpaty. Geolodzy i krajoznawcy kreślili ich mapy i panoramy. Wtedy też powstawały intrygujące pejzaże malarskie Jana Nepomucena Głowackiego i innych artystów.

Wcześniej jednak góry pojawiały się, ale… w tle. Gdy malowano scenę biblijną lub ukazywano jakiegoś świętego, w oddali widniały zarysy szczytów. Tak było u wielkich mistrzów, podobnie w małych, wiejskich kościołach.

Najstarszy, niedokładny wizerunek Tatr naniesiono na ścianie kościoła św. Idziego w Popradzie blisko 600 lat temu.

Nieco młodszy, bo z roku 1647, ale za to najstarszy obraz Tatr od strony północnej znajdziemy w Trybszu. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu malowidła w dawnym, drewnianym kościele pw. św. Elżbiety Węgierskiej zdawały się nie do uratowania. A jednak udało się!

Interesujące nas przedstawienia umieszczone są na pułapie. Nad prezbiterium widnieje scena Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Badacze dostrzegają w niej – jak pisał Andrzej Skorupa: „przetworzony fantazją malarza, krajobraz pieniński z zamkami w Czorsztynie i Niedzicy oraz panoramę Tatr Bialskich widoczną z okolicznych wzgórz”.

Tak jak u wielkich mistrzów, w tym podniosłym momencie Maryi towarzyszą chóry aniołów. Dostrzec możemy liczne instrumenty muzyczne trzymane w ich dłoniach.

Jeszcze bardziej znane przedstawienie gór znajduje się w innej scenie umiejscowionej na stropie nad nawą, ukazującej Sąd Ostateczny. Ujęte w ramy dwóch trąb anielskich budzących zmarłych u kresu czasów, widnieją szczyty identyfikowane dzisiaj jako: Hawrań, Płaczliwa Skała i Lodowy.